“AloqaVentures” va “Sturgeon Capital” venchur fondlari “Billz” startapidagi ulushlarini “TBC Digital” guruhiga sotganini e’lon qildi. Bu esa fondning birinchi muvaffaqiyatli chiqishi (exit) bo‘ldi. Ushbu maqolada chiqish nima ekanligini va nima uchun muhimligini ko‘rib chiqamiz.

 

EXIT nima va u nima uchun muhim?

 

Exit (chiqish) — bu venchur investorning startapdagi ulushini sotib, foyda (yoki zarar)ni belgilash paytidir. Bu venchur modelining asosiy elementidir: investorlar startaplarga dastlabki bosqichlarda kiradi, o‘sish va rivojlanishni kuzatib boradi, keyin esa ko‘pincha quyidagi yo‘llar bilan chiqib ketadi:

• ulushni strategik investorga sotish (TBC Digital misolida bo‘lgani kabi);

• ulushni boshqa investorlar tomonidan sotib olinishi;

• aksiyalarni ommaviy joylashtirish (IPO).

 

Chiqish qachon amalga oshiriladi?

 

Odatda, startap o‘z biznes modelini isbotlagan, faol rivojlanayotgan va boshqa o‘yinchilar uchun qiziqarli bo‘lgan kengayish bosqichida amalga oshiriladi. Muvaffaqiyatli chiqish dastlabki investitsiyalardan 3-7 yil o‘tgach sodir bo‘lishi mumkin.

 

Bu nima uchun muhim?

 

Investor uchun — foydani qayd etish va mablag‘larni qayta investitsiya qilish imkoniyati.

Startap uchun — yanada kuchli strategik hamkor bilan o‘sishning yangi bosqichiga yo‘l.

Ekotizim uchun — mamlakatdagi startaplar va venchur kapitalining hayotiyligini tasdiqlash. Bu yangi investorlarni jalb qiladi, bozorga ishonchni oshiradi va yangi loyihalarni boshlashni rag‘batlantiradi.

 

Bitim haqida batafsil

 

“AloqaVentures” venchur fondi “Billz” startapidagi ulushini “TBC Digital” guruhiga qisman sotganini e’lon qildi. Bu fondning birinchi muvaffaqiyatli chiqishi bo‘ldi. Bitim 53 foiz ulushni 9 million dollarga sotib olishni nazarda tutadi, ikki yil ichida ulushni 60 foizgacha oshirish imkoniyati bilan, kompaniyaning umumiy bahosi 12 million dollargacha yetishi mumkin. Bitim chog‘ida kompaniyaning umumiy bahosi 20 million dollarni tashkil etdi va bu har ikki tomon uchun ramziy lahza bo‘ldi: O‘zbekistonda birinchi marta yuqori daromad bilan to‘liq chiqib ketish amalga oshirildi.

 

Billz — chakana savdoni avtomatlashtirish uchun bulutli platforma bo‘lib, savdo nuqtalari, zaxiralar, mijozlar bilan aloqalar (CRM), tahlil va elektron tijoratni boshqarish uchun yechimlarni taklif etadi. Bugungi kunda platforma O‘zbekiston, Qozog‘iston va Tojikiston kabi olti mamlakatning 2000 dan ortiq do‘konlarida qo‘llanilmoqda.

 

“Billz” startapiga 250 ming dollar sarmoya kiritgan “AloqaVentures” o‘z ulushini qisman soldi va fond tashkil etilganidan beri birinchi foydani qayd etdi.

 

Undan keyin “Sturgeon Capital” ham o‘z ulushini sotdi. Ushbu fond 2020-yilda kompaniyani 800 000 dollarga baholagan holda 150 000 dollar sarmoya kiritgan edi. To‘rt yil davomida jamg‘arma 3,95 barobar daromad oldi, bu yillik 35% ga teng. Bu bugungi kunda mintaqada venchur kapitalning chiqishi bo‘yicha eng muvaffaqiyatli holatlardan biridir.

 

“TBC Bank Uzbekistan” aktivlari va “Payme” to‘lov tizimini boshqaruvchi “TBC Digital” xolding kompaniyasi B2B kredit modelini joriy etish uchun “Billz” yechimlarini integratsiya qilishni rejalashtirmoqda. Bu bizneslarni ularning operatsion ma’lumotlari asosida tahlil qilish va ularga aylanma mablag‘lar uchun kreditlar berish imkonini yaratadi. Bu esa mamlakatdagi raqamli kreditlash bozorini sezilarli darajada o‘zgartirishi mumkin.

 

“AloqaVentures” boshqaruvchi hamkori Suhrob G‘aybulloyevning so‘zlariga ko‘ra, “Billz”dan muvaffaqiyatli chiqish fondning O‘zbekistondagi texnologik startaplarni qo‘llab-quvvatlash va rivojlantirish strategiyasini tasdiqlaydi. Jamg‘arma mintaqaning raqamli transformatsiyasiga hissa qo‘shadigan innovatsion loyihalarga faol sarmoya kiritishda davom etmoqda.

 

EXIT! Bu qadam O‘zbekiston venchur ekotizimi uchun muhim signal bo‘ldi: investorlarning muvaffaqiyatli chiqishi — bozor yetukligining ko‘rsatkichidir. Bu yangi investitsiyalar uchun yo‘l ochadi va mintaqada faoliyat yuritayotgan startaplarga ishonchni mustahkamlaydi.